Saklı paylı mirasçısı bulunan kişi, kural olarak mirasının tamamında özgürce tasarrufta bulunamaz. (Mirasçılıktan çıkarma özel koşullara tabidir.)

Bir kişinin mirasçısı olarak altsoyu, annesi, babası, eşi kalıyorsa, miras bırakan onlara tam miras payları olmasa da saklı paylarını verecek şekilde vasiyet veya miras sözleşmesi yapmalıdır. Eğer vasiyet veya miras sözleşmesi sonucunda sayılan kişilerin saklı payları zedelenirse, saklı payı zedelenen yasal mirasçılar tenkis davası açabilir.

Kardeşlerin saklı payı 4 Mayıs 2007 tarihli yasa değişikliği ile kaldırılmıştır. Kişi bu tarihten önce vefat etmişse, kardeşlerinin de saklı payının olacağı unutulmamalıdır.

Ancak kardeşin saklı payının olduğu dönemde kardeş çocuklarının saklı payı yoktur.

Büyükanne, büyükbaba, amca, hala, dayı, teyze ve bunların çocuklarının da saklı payı bulunmamaktadır.

Kişinin yasal mirasçıları arasında saklı paya sahip kişi yoksa, kişi mirasının tamamında tasarrufta bulunabilir.

• Saklı pay oranı altsoy için yasal miras payının yarısıdır.
• Anne ve baba için yasal miras payının 1/4’üdür.
• 04/05/2007 tarihinden önce ölen kişiler için kardeşlerin saklı payı yasal miras payının 1/8’idir.

Sağ kalan eşin saklı payı ise kiminle birlikte mirasçı olduğuna göre hesaplanır:

• Altsoy ile birlikte mirasçı olan eşin miras payı 1/4, saklı payı miras payının tamamı yani toplam mirasın 1/4’ü;
• Anne ve baba zümresiyle mirasçı olan eşin miras payı 1/2, saklı payı miras payının tamamı yani toplam mirasın 1/2’si;
• Büyükanne ve büyükbaba zümresiyle mirasçı olan eşin miras payı 3/4, saklı payı miras payının 3/4’ü, yani toplam mirasın 9/16’sı;
• tek başına mirasçı olan eşin miras payı 4/4, saklı payı miras payının 3/4’ü yani toplam mirasın 3/4’üdür.

Saklı payı olan mirasçısı olmayan bir kişi terekesinin tamamında serbestçe tasarrufta bulunabilir:

Örnekler:

• Ayhan vefat ettiği zaman mirasçısı eşi ve çocukları olacaktır. Eşinin 1/4 payı üzerinde tasarrufta bulunamaz. Çocukların saklı payı miras payının yarısı olduğu için, kalan 3/8 üzerinde tasarrufta bulunabilir. Yani Ayhan eşine 1/4 verip, çocuklarına 3/8 payı eşit dağıttıktan sonra kalan 3/8 üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.
• Burcu vefat ettiği zaman mirasçısı çocukları olacaktır. Çocuklarına 1/2 payı eşit dağıtıp kalan 1/2 üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.
• Cihan vefat ettiği zaman mirasçısı annesi ve kardeşi olacaktır. Annenin miras payı 1/2, saklı payı bunun 1/4’ü yani 1/8’dir. Kardeşin saklı payı yoktur. Bu nedenle anneye 1/8 ayırdıktan sonra kalan 7/8 üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.
• Dilek 2006 yılında vefat ettiğinde mirasçıları eşi, babası ve kardeşidir. Eşin saklı payı 1/2 miras payının tamamıdır. Babasının saklı payı 1/4 miras payının 1/4’ü yani 1/16’dır. O tarihte kardeşinin saklı payı mevcuttur. Kardeşin miras payı 1/4, saklı payı 1/32’dir. Dilek’in kalan 13/32 pay üzerinde serbestçe tasarruf hakkı vardır.
• Ethem’in tek mirasçısı eşidir. Eşin saklı payı 3/4 olduğu için kalan 1/4’te serbestçe tasarrufta bulunabilir.
• Figen’in mirasçıları amca çocukları ve teyzesidir. Bu mirasçıların saklı payı olmadığından tamamı üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.