Patent nedir? Patent verilebilmesi için gerekli koşullar nelerdir?
Patent, buluş sahibine başvurudan sonra 20 yıl süre ile, buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkı verir, başkalarının buluş konusunu izinsiz üretimini yasaklar. Bir buluşun patent koruması altına alınabilmesi için
- Yeni olması,
- Tekniğin bilinen durumunu aşması,
- Sanayiye uygulanabilir olması
gereklidir.
Yenilik: Patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya başka bir yolla açıklanan bilgilere tekniğin bilinen durumu denir. Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluşlar yenidir.
Başvuru tarihinde veya bu tarihten sonra yayınlanmış olan ve patent başvurusu tarihinden önceki tarihli patent ve faydalı model başvurularının yayınlanan ilk metinleri de tekniğin bilinen durumuna dahildir.
Tekniğin Bilinen Durumunu Aşması: Patent tescili için buluşun yeni olmasının yanı sıra tekniğin bilinen durumunu aşması gerekir. Buluş, alanındaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir. Burada kastedilen teknik kuralın şimdiki duruma kıyasla objektif bir mesafe kaydetmiş olmasıdır.
Sanayiye Uygulanabilirlik: Patent, ekonomik anlamda pratik olarak kullanılabilir buluşlara verildiği için tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikteki buluşlara verilir. Patent verilecek buluşun herhangi bir sanayi dalında üretilebilmesi veya bir çalışma vasıtası olarak kullanılabilmesi gerekir.
Hangi konularda patent verilemez?
Üç şartın yerine getirilmesi her zaman patent almak için yeterli olmamaktadır. Buluşun patent alabilmesi için, aynı zamanda yasal olarak patent verilemeyecek konu veya buluşlar kapsamına girmemesi de gereklidir.
Aşağıdaki konularda patent verilemez:
- Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları,
- Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar,
- Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları
- Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller,
- İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan ve hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri. (Sınırlandırma bunların herhangi birinde kullanılan tertip ve maddeler ile bunların üretim usullerinde uygulanmaz.)
- Konusu kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı buluşlar,
- Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri