Avukatlar Reklam Yasağına Uymak Koşuluyla İnternet Üzerinden Tanıtım Yapabilir mi?
Yurt dışında hukuk hizmetlerinin pek çoğu dijital ortamda sunulmaya başlanmıştır. Hukuk hizmetlerinin dijital hukuk pazarında sunulmasının avukatlık mesleğini baltalayacağını savunanlar olsa da, yurt dışındaki pek çok uzman bunun hukuk uygulamasını değiştirmeyeceği, hizmetlerin sunumunu geliştirip genişleteceğini, bu sayede daha çok kişinin hukuki yardım hizmetlerinden yararlanabileceğini iddia etmektedir.
Türkiye’de ise dijital ortamda avukatlık hizmeti sunmak tam anlamıyla serbest değildir. TBB Meslek Kuralları’na göre “avukatın kendine iş sağlama niteliğindeki her davranıştan çekinmesi” (TBB Meslek Kuralları, md. 8) ve “kanunen bulunduğu başkaca mevki ve olanaklarının mesleki çalışmalarına etkili olmamasına dikkat etmesi”(TBB Meslek Kuralları, md. 9) gerekir.
Avukatlık Kanunu’nun 48. maddesine göre “avukatlara ücret veya çıkar karşılığında iş getirmeye aracılık edenler ve aracı kullanan avukatlar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Avukatlık Kanunu’na göre her ne kadar avukatın çalışması meslek çalışması kabul edilip ticari iş sayılmasa da (md. 44), avukatlık niteliği itibarıyla serbest meslek olup (md.1), avukatın geçimini sağlayacak parayı kazanması gerekir. Ancak TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin 11. maddesine göre “avukatlar salt ün kazanmaya yönelik her tür girişim ve eylemlerden kaçınmak, iş elde etmek için reklam sayılabilecek her hangi bir girişim ve eylemde bulunmamak, üçüncü kişilerin kendileri için reklam sayılabilecek bu tür eylem ve davranışlarına izin vermemek, engel olmak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.”
Avukatlar kendi kurdukları İnternet siteleri, çalıştıkları bölgeye, faaliyet alanlarına göre sıralanmış avukat listelerinin bulunduğu İnternet rehberleri ya da avukatları geçmiş çalışmaları bakımından puanlandıran uygulamalar aracılığı ile İnternet üzerinden tanıtım faaliyetlerinde bulunabilmektedir. Türkiye’deki avukatların bu konudaki faaliyetleri TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği ile sınırlandırılmaktadır.
Avukatlar İnternet rehberlerine kayıt olabilir mi?
Türkiye’de pek çok avukat bulurum.com, firmasec.com, burdabuluruz.com gibi genel rehberlerin yanı sıra avukatlara özgü avukatburolari.com, avukatsorgulama.com, avukatbilgileri.com gibi İnternet rehberlerine de kayıt yaptırmaktadır. Bu rehberler, genelde avukatın iletişim bilgileri ile kayıtlı oldukları baroyu göstermektedir. Avukatların İnternet rehberlerine kayıt yaptırmalarının “diğer avukatlardan, avukat bürolarından ve avukatlık ortaklıklarından ayırt edici her hangi bir ifade, sembol, işaret ve saire kullanmamak”[1] ve “ilan niteliğinde olmamak”[2]koşulu ile reklam yasağına aykırı olduğu söylenemez.
Avukatların tanıtım faaliyetlerinde İnterneti kullanma yollarından diğerleri ise, kişisel İnternet sitesini kurmak, kişisel İnternet sitesinde arama motoru optimizasyonu (SEO) teknikleri kullanarak aramalarda ön plana çıkmak veya kişisel İnternet sitesinin arama motorlarında üst sıralarda yer alması için Google Adwords gibi reklam araçları kullanmaktır.
Avukatların kuracağı kişisel internet sitesi nasıl olmalıdır?
Avukatlar, “mesleki faaliyetlerini İnternet üzerinden sürdürmek, müvekkillerini bilgilendirmek, mesleki makalelerini ve bilimsel çalışmalarını yayınlamak amacıyla (…) İnternet sitesi açabilir”,[3] bürolarının tabelalarında[4] ve basılı evraklarında[5]“İnternet adresi ve e-posta adresini yayınlatabilirler.”
Avukatların yalnızca av.tr uzantılı İnternet sitesi açabilecekleri ve yalnızca av.tr uzantılı veya Türkiye Barolar Birliğinin ya da bağlı bulunduğu barosunun verdiği e-posta adreslerini kullanabileceklerine yönelik sınırlamalar eleştiri konusu olmuştur[6] ve pratikte pek çok avukat tarafından ihlal edildiği için uygulanabilirliği tartışılmaktadır.
Avukatlar yabancı dilde İnternet sitesi hazırlayabilir mi?
TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği’ne göre avukatların tabelalarında Türkçe dışında yabancı dillerde ifadelere yer verilmesi yasaklanmış olsa da[7], İnternet sitesinde avukatın bildiği yabancı dil gibi bilgilerin sağlanması gerekmektedir[8]; yabancı dilde İnternet sitesi hazırlamaya yönelik açık bir yasak yoktur.
Eğer avukat İnternet sitesini bildiği yabancı dilde hazırlayamayacaksa, bildiği yabancı dilleri İnternet sitesinde belirtmesi anlamsız olacaktır. Avukatın Türkiye’de Türk mahkemelerinde hizmet vereceği Türkçe bilmeyen kişilere o yabancı dili bildiğini duyurması ancak yabancı dilde hazırlayacağı İnternet sitesi aracılığı ile mümkün olacaktır. Türkçe İnternet sitesinden Türkçe bilmeyen müvekkil adaylarına ulaşılması imkânsızdır. Türkiye Barolar Birliği’nin de İngilizce İnternet sitesi hazırladığı[9]düşünüldüğünde yabancı dilde İnternet sitesi hazırlamayı yasaklayan bir hüküm olmadığı sonucuna varılabilir. Avukat tabelalarında da en azından Avukat/Avukatlık Bürosu kelimelerinin yabancı dillerdeki karşılıklarının kullanılmasına izin verilmelidir.
Avukatlar İnternet reklam uygulamalarından yararlanabilir mi?
Google Adwords, belli anahtar kelimelere tıklanma başına para ödenen bir reklam uygulamasıdır. Avukatların “avukat”, “boşanma davası”, “ceza avukatı”, “icra takibi”gibi anahtar kelimeler için reklam verdikleri görülmektedir. Avukatın “iş sağlama amacına yönelik ve meslektaşlarıyla haksız rekabete yol açacak şekilde, İnternet kullanıcılarını kendi sitesine yönlendirecek reklam vermesi”nin TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği’ne açıkça aykırı olduğu[10] tartışmasızdır. Ayrıca bunun etkili bir reklam yöntemi olmadığı, bu şekilde verilen reklamlara çoklukla diğer avukatların veya ücretsiz hukuki danışmanlık arayan vatandaşların tıkladığı[11] yönünde görüşler de mevcuttur.
Avukatlar sitelerinde SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) yapabilir mi? Avukatların sitelerini arama motorlarının kriterlerine uygun hale getirecek teknik düzenlemeleri yapması yasak mıdır?
Arama motoru optimizasyonu (SEO), İnternet sitesini arama motorlarının kriterlerine uygun hale getirmek için gerekli teknik düzenlemeleri yapmak[12] olup kendi sitesine yönlendirecek İnternet kısa yolları kullanılmadığı sürece[13] reklam yasağına aykırı değildir. Arama motoru optimizasyonu yöntemleri yazılara uygun başlık seçmek, özgün ve güncel içerik yüklemek gibi yöntemleri içerir.
Avukat tavsiye eden veya avukatları derecelendiren İnternet sayfalarının hukuki durumu nedir?
Avukat tavsiye eden ve derecelendiren uygulamalar Türkiye’de reklam yasağına aykırı sayılmakla birlikte yurtdışında pek çok örneği bulunmaktadır. Avukatları girdikleri dava türleri ve kazanma oranlarına göre puanlandıran, belli bölgede faaliyet gösteren avukatları davalardan talep ettikleri vekâlet ücretlerine göre sıralayan siteler mevcuttur. Mesela, JusticeToolbox.com sitesi avukatları girdikleri dava türleri ve kazanma oranlarına, AttorneyFee.com sitesi belli bir bölgede faaliyet gösteren avukatları dava ücretlerine göre sıralamaktadır. Bu tarz sitelerde avukatların kendilerinin kayıt olması beklenmemekte, avukat bilgileri mahkemelerin veya baroların veritabanlarından çekilmektedir.
Türkiye’de bu tarz sitelerin kurulması ancak reklam yasağı yönetmeliğinin buna uygun hale getirilmesinden sonra UYAP üzerinden gerekli istatistiksel bilgilere ulaşılabilmesi halinde ve UYAP ile entegre şekilde çalışılması ile mümkün olabilir. Müvekkillerin avukatların performansları hakkında bilgi sahibi olmaya hakları vardır. Müvekkillerin UYAP‘tan elde edilecek avukata ait dava istatistikleri ve ÖSYM‘nin yapacağı avukatlık sınavlarında aldığı puanlara ulaşması, o ilin barosunun İnternet sitesinden duyurulması yoluyla sağlanabilir.
[1] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 7
[2] TBB Meslek Kuralları, md. 7-c.
[3] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 9
[4] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 5
[5] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 6
[6] DEMİR, Şamil. sf. 131.
[7] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 5
[8] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 9
[9] http://www.barobirlik.org.tr/en (05.08.2017 tarihinde erişilmiştir.)
[10] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 9
[11] DEMİR, Şamil. sf. 133.
[12] https://www.seohocasi.com/seo-nedir/ (05.08.2017 tarihinde erişilmiştir.)
[13] TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği md. 9