30.04.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7318 sayılı Kanunun 15. Maddesi ile 7226 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 3. Madde şöyle:

Covid-19 salgın hastalığıyla mücadele kapsamında ülke genelinde uygulanan kısıtlamalar dikkate alınarak hak kayıplarının önlenmesi amacıyla;

1. İbraz süresinin son günü 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasına isabet eden çekler, bu tarihler arasında ibraz edilemez; 1/6/2021 tarihinden sonra, kalan ibraz süresi içinde ibraz edilebilir.
2. 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında vadesi gelen kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında; bu tarihler arasında icra ve iflas takibi başlatılamaz, ihtiyati haciz kararı verilemez ve başlamış olan takipler durur.
3. 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamına giren kamu idarelerinin kamu hukukundan veya özel hukuktan doğan alacakları hakkında, 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında icra ve iflas takibi başlatılamaz.

Üç fıkra halinde yapılan bu düzenleme, farklı şekillerde yorumlanabilecek ifadeler içeriyor. Kanun açıkça ifade etmediği hususlarda, kanun koyucunun muradını anlamamızı bekliyor. Bu nedenle uygulamada bazı tereddütler doğabilir. Daha dikkatli bir ifade kullanılarak aşağıdaki tereddütler giderilebilirdi. Bu maddelere ilişkin yorum ve değerlendirmelerimizi şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Getirilen düzenlemede, “İbraz süresinin son günü 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasına isabet eden çekler, bu tarihler arasında ibraz edilemez.” diyor.
   • İbraz süresinin son günü 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasına isabet eden çekler, eğer keşide tarihi daha önce ise, mesela 29/04/2021 tarihinde ibraz edilebilecekti. Ama öncesinde hakkı varken ibraz etmeyen anılan süre içinde ibraz edemeyecek. İbraz yasağı sadece anılan süreyi içeriyor.
2. “İbraz süresinin son günü 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasına isabet eden çekler, (…) 1/6/2021 tarihinden sonra, kalan ibraz süresi içinde ibraz edilebilir.” diyor.
   • Ancak 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında çeklerin ibraz süresinin durduğuna dair bir hüküm yok. Dolayısıyla ibraz süresi durmadığı için, 01.06.2021 tarihinden sonra kalan ibraz süresinden de bahsetmek mümkün olmayacak. Kalan ibraz süresinden bahsedebilmek için ibraz süresinin durduğunun kabulü gerekli.
3. İkinci fıkrada çek ifadesinin yerini daha genel bir ifade olan kambiyo senedi (çek, bono, poliçe) almış. İbraz tarihi yerine “vade tarihi” kullanılmış.
   • Bonoda veya halk arasında kullanılan ifadesiyle senette vade tarihi var ama Türk Ticaret Kanunu’na göre çekte vade bulunmuyor.
   • Ancak Çek Kanunu’na getirilen ve yürürlük tarihi sürekli uzatılan geçici maddeye göre “31/12/2021 tarihine kadar üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.” hükmü ile çekte vade, sürekli uzatılan sınırlı bir süre için kabul edilmiş durumda.
   • Çek için vade tarihi ile kastedilen “üzerinde yazılı düzenleme tarihi”. Ancak ibraz tarihi ile düzenleme veya vade tarihi farklı kavramlar. Zira, çekte yazılı olan düzenlenme tarihinin ertesi günü başlamak üzere, düzenlendiği yerde ödenecek çekler için on gün; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecek çekler için bir aylık ibraz süresi bulunuyor.
   • Yani vade tarihi 29 Nisan 2021 veya daha öncesi olan ancak ibraz süresinin son günü 30 Nisan – 31 Mayıs 2021 tarihleri arasına isabet eden çekleri, daha önce ibraz etmemişsek, bu tarihler arasında ibraz edemiyoruz. Ancak vade tarihi 29 Nisan 2021 veya daha öncesi olan çekler için 30 Nisan – 31 Mayıs 2021 tarihleri arasında takip başlatabiliyoruz.
   • Yine vade tarihi 29 Nisan 2021 veya öncesi olan bono ve poliçeler için 30 Nisan – 31 Mayıs 2021 tarihleri arasında takip başlatma yasağı bulunmuyor.
4. (b) fıkrasındaki “… başlamış olan takipler durur.” İfadesi ile hangi takiplerin duracağı da açık değil.
   • Bizim kanaatimiz, 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında vadesi gelen kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında takiplerin duracağı yönünde.
   • Ancak zaten “30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında vadesi gelen kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında takip başlatılamaz” dedikten sonra “… başlamış olan takipler durur.” denmesi gereksiz olmuş. Zira vadesi gelmeden icra takibi başlatılması mümkün değil.
   • Kanunun lafzına bakıldığında “Kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında 29.04.2021 tarihinde veya daha önce başlatılan takiplerin duracağı” şeklinde bir yorum ise bizce doğru değil.
5. Yine bu maddede zamanaşımı sürelerinin duracağına dair bir hüküm bulunmadığından çek, bono ve poliçelerde zamanaşımı 30.04.2021-31.05.2021 tarihleri arasında işliyor. Bu nedenle vadesi 30.04.2021’den önce dolan kambiyo senetleri için zamanaşımı durmadığından, bu süre içinde takip yapılabilmesi gerekir. Zira vadesi daha önce dolmuş alacaklar için bu süre içinde zamanaşımına uğrama riski var.
6. Üçüncü fıkra Kamu idarelerinin kamu hukukundan veya özel hukuktan soğan alacakları hakkında 30/4/2021 ila 31/5/2021 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında icra ve iflas takibi başlatılamayacağını ifade ediyor.
   • Kamu idarelerinin daha önce başlattıkları takiplerin duracağına dair bir hüküm bulunmuyor.
   • Sürelerin duracağına dair bir hüküm de bulunmuyor. Bu tarihler arasında icra ve iflas takibi başlatılamayacağı için bazı kamu alacaklarının bu tarihler arasında zamanaşımına uğrama ihtimali bulunuyor.

Yukarıda değerlendirdiğimiz üç fıkra halindeki düzenleme sadece bazı alanlarda ibraz ve takip yasağı getiriyor.

1.  İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler işlemeye devam ediyor.
2. Kambiyo senetlerine özgü takip yolu dışında ilamlı ve ilamsız takipler devam ediyor. Yani haciz yolu ile, iflas yolu ile, rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takipler yapılabildiği gibi kiralanan taşınmazın tahliyesi, nafaka alacağı, çocuk teslimi için takipler de  bu zaman aralığında yapılabiliyor.
3. Bunun dışında yukarıda ifade ettiğimiz gibi 30 Nisan 2021’den önce başlatılan kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile yapılan icra takipleri ile kamu idarelerinin 30 Nisan 2021’den önce yaptıkları icra takipleri devam ediyor.